Η σύγχρονη Καρυάτιδα, η  Ειρήνη Παπά , εκτός του ότι ήταν ηθοποιός, τραγουδούσε κιόλας. Ο Federico Fellini ήταν μέγας θαυμαστής του έργου της και ο θρύλος του σινεμά Katharine Hepburn , την είχε αποκαλέσει ως μια από τις καλύτερες ηθοποιούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Η Ειρήνη Λελέκου , όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας.

Του Αντώνη Ευθυμίου

Θα πρωτοεμφανιστεί στο θέατρο το καλοκαίρι του 1948 στην επιθεώρηση των Αλέκου Σακελλάριου & Χρήστου Γιαννακόπουλου « Άνθρωποι… Άνθρωποι», Που ανέβηκε στη θερινή Λυρική Σκηνή (μετονομάστηκε σε« Μετροπόλιταν »). Στην παράσταση έπαιζαν ο Ορέστης Μακρής, ο Χρήστος Τσαγανέας, ο Μίμης Φωτόπουλος (σε αυτήν την παράσταση είπε για πρώτη φορά την ατάκα «Θα κάαααααθέσαι…», η Σπεράντζα Βρανά (όπου πρωτοτραγούδησε το «Τραμ το τελευταίο»), ο Ντίνος Ηλιόπουλος Νίκος Ρίζος, η Σμαρούλα Γιούλη, η Λιάνα Βιτσώρη (σύζυγος του Γιώργου Οικονομίδη), η Νίκη Ντέμις, ο Περικλής Χριστοφορίδης, η Άννα Φυλλίδου, η Μαίρη Νικολαΐδου (αδελφή της Κούλας Νικολαΐδου και σύζυγος του Κώστα Χατζηχρήστου), η Κούλα Ευστρατοπούλου και πολλοί άλλοι . Η Ειρήνη Παπά σ ‘ένα άλλο νούμερο, υποδυόταν μια αριστοκράτισσα μαζί με τον Ορέστη Μακρή, που είχε μεγάλη επιτυχία.

Ντίνος Ηλιόπουλος, Ειρήνη Παπά και Μίμης Φωτόπουλος στην παράσταση «Άνθρωποι… Άνθρωποι»

Το 1948 θα πραγματοποιηθεί και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία του Νίκου Τσιφόρου « Χαμένοι άγγελοι ». Θα ακολουθήσει 14 ακόμη ελληνικές και 55 ξένες ταινίες , όπως: « Νεκρή πολιτεία » (1951), « The Guns of Navarone » (1961), « Αντιγόνη » (1961), « Ηλέκτρα » (1962), « Zorba the Greek » ( 1964), « Ζ » (1969), « Anne of the Thousand Days » (1969), « The Trojan women » (1971), « The Message » (1976), « Ιφιγένεια » (1977), « Cristo si è fermato ένα Έμπολι»(1979) και« Μαντολίνο του Captain Corelli’s »(2001).

Η Ειρήνη Παπά, εκτός από το θέατρο και τον κινηματογράφο, άφησε το στίγμα της και στη δισκογραφία, ηχογραφώντας 48 τραγούδια και συμμετέχοντας σε μερικούς πολύ σπουδαίους δίσκους.

Το 1956 θα πρωταγωνιστήσει στη χολυγουντιανή ταινία « Tribute to a Bad Man » του βραβευμένου με 4 Όσκαρ σκηνοθέτη Robert Wise , στο πλευρό του James Cagney. Εκεί τραγουδά το γνωστό δημοτικό τραγούδι « Παντρεύουν την αγάπη μου ». Κυκλοφόρησε και δίσκος με το soundtrack της ταινίας.

Το 1959 θα παίξει στην κωμωδία του τότε συζύγου της Άλκης Παππά « Ψιτ… κορίτσια! »Μαζί με το Μιχάλη Νικολινάκο και τον Ανδρέα Μπάρκουλη. Στην ταινία ερμήνευσε το τραγούδι « Υπομονή » της Τάκης Μωράκη, σε στίχους Γιώργου Γιαννακόπουλου, μαζί με το Αθηναϊκό Τρίο . Κυκλοφόρησε και σε δίσκο 45 στροφών στις 8-10-1959 με την ίδια και το Trio Belcanto (δισκος HMV 7PG-2604 & ODEON 45 HGRA-525 ).

https://www.youtube.com/watch?v=PDmR8z0WJ6I

Το 1969 θα κυκλοφορήσει ένα δίσκο 45 στροφών με δύο τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, « Per Te / Il Mio Aprile ». Το πρώτο τραγούδι, «Per Te», δεν είναι άλλο από το πασίγνωστο τραγούδι «Θα αφήσω τη μανούλα μου» (δίσκος «Αρχιπέλαγος», 1959-1961). Τους ελληνικούς στίχους είχε γράψει ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ενώ τους Ιταλούς η Audrey Nohra Stainton (σύζυγος του παραγωγού Anis Nohra). Το δεύτερο τραγούδι είναι ο «Απρίλης» (δίσκος «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», 1962). Οι ελληνικοί στίχοι ανήκουν στη Μίκη Θεοδωράκη, ενώ οι ιταλικοί και πάλι στην Audrey Nohra Stainton. Αξίζει να σημειωθεί ότι την επόμενη χρονιά η Iva Zanicchi ηχογράφησε και τα 2 αυτά τραγούδια για το δίσκο της «Caro Theodorakis… Iva».

Την ίδια χρονιά, το 1969 , θα κυκλοφορήσει από την RCA ο πρώτος προσωπικός δίσκος της 33 στροφών, με τίτλο « Songs of Theodorakis », με 11 τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη: « Ένα Δειλινό », « Στο Περιγιάλι » (σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη) , « Ήσουν καλός ήσουν γλυκός » (σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου), « Προδομένη αγάπη », « Δόξα τω Θεώ » (σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη), « Γωνιά γωνιά » (σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου), « Ο Παύλος και ο Νικολιός » « Καϋμός » (σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου), « Στα περβόλια », « Ο ήλιος»(Σε στίχους Μιχάλη Κακογιάννη, από την ταινία« Ηλέκτρα ») και« Μοιρολόι »(σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου, από την ταινία« Ηλέκτρα »). Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη με τη Χάρη Λεμονόπουλο να διευθύνει την ορχήστρα και να παίζει μπουζούκι. Ο δίσκος κυκλοφόρησε σε LP και πολλά χρόνια αργότερα με διαφορετικό εξώφυλλο και σε CD από την FM Records .

Το 1970 η Ειρήνη Παπά και ο Μίκης Θεοδωράκης θα συναντηθούν για τελευταία φορά σε δισκογραφικά, στο 45άρι « Irene Papas canta Theodorakis » που ηχογραφήθηκε στην Ιταλία (όπως και το προηγούμενο «Per Te / Il Mio Aprile»). Το συγκεκριμένο δισκάκι περιελάμβανε τα τραγούδια « La soglia » (πάνω στη μελωδία του «Το ψωμί είναι στο τραπέζι» από τη «Γειτονιά των αγγέλων» του 1963) και « So cos’e» »(πάνω στη μελωδία του« Βραδιάζει »από την «Πολιτεία Β ‘» του 1964). Τους στίχους και στα 2 τραγούδια έγραψε η Audrey Nohra Stainton.

To 1972 η Ειρήνη Παπά θα συμμετάσχει στο θρυλικό δίσκο των Aphrodite’s Child « 666 », ερμηνεύοντας το τραγούδι « ∞ » ( Infinity / Άπειρο ). Στο τραγούδι έλεγε τους στίχους «I was, I am, I am to come» οι οποίοι είδαν τυπικά παραπέμπουν στο εδάφιο 1: 8 της Αποκάλυψης του Ιωάννη «Εγώ είμαι το Άλφα και το Ωμέγα, λέγει Κύριος ο Θεός, ο υπάρχων και αυτός που Υπήρχε και ο (πάντοτε) Ερχόμενος, ο Παντοκράτορας. », όμως η αγγλική φράση στην καθομιλουμένη σημαίνει« ήμουν, είμαι, θα τελειώσω ». Με αυτόν το δίσκο εγκαινιάζεται ουσιαστικά και η συνεργασία της Ειρήνης Παππά με το Βαγγέλη Παπαθανασίου, ο οποίος ήταν και ο συνθέτης του δίσκου.

Ο πολύ σημαντικός δίσκος « Ελεύθεροι πολιορκημένοι » του Γιάννη Μαρκόπουλου σε πορεία Διονυσίου Σολωμού κυκλοφόρησε από την Κολούμπια το 1977 , σε μορφή λαϊκής λειτουργίας για τρεις τραγουδιστές (Νίκος Ξυλούρης, Λάκης Χαλκιάς, Ηλίας Κλωναρίδης), αφηγήτρια (Ειρήνηρωα) Πρέβεζας «Αρμονία») και ορχήστρα. Η Ειρήνη Παπά συμμετείχε στα τραγούδια: « Στοχασμός / Εισαγωγή », « Το χάραμα » ( με Χορωδία ), « Παλληκάρα και μορφονιέ » ( με Λάκη Χαλκιά ), « Βαρώντας γύρο ολόγυρα » ( με Νίκο Ξυλούρη ), « Ο γιος σου κρίνος με δροσιά »( με Νίκο Ξυλούρη και Λάκη Χαλκιά), «(Πριν απ’ την έξοδο) Μια φούχτα χώμα… (Έπαψαν τα φιλιά στη γη) »( με Λάκη Χαλκιά ),« Οι γυναίκες »,« Μητέρα μεγαλόψυχη »( με Νίκο Ξυλούρη και Χορωδία ),« Για κοίτα κει χάσμα. σεισμού »( με Χορωδία ),« Αλλ ‘ήλιος, αλλ’ αόρατος »( με Ηλία Κλωναρίδη ),« Αραπιάς άτι… »( με Λάκη Χαλκιά ),« Πειρασμός »( με Νίκο Ξυλούρη ),« Πολλοί ‘ν’ οι δρόμοι πόχει ο νους »( με Χορωδία ) και« Αηδονολάλειε στήθος μου ».

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου θα ηχογραφήσει το 1978 Ελληνικά δημοτικά τραγούδια με ηλεκτρονική μουσική και θα κυκλοφορήσει το 1979 ένας από τους σημαντικότερους δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας, οι « Ωδές ». Η Ειρήνη Παπά στο εσώφυλλο του δίσκου σημειώνει χαρακτηριστικά: «Δημοτικά τραγούδια ρίζα και κύτταρο της χώρας μου. Μνήμη συλλογική προσωπική εξομολόγηση. Αστροφεγγιά στο Χιλιομόδι το χωριό μου. Δημοτικά τραγούδια και δικά μου. Καρδιά μου… ». Τα τραγούδια που ερμήνευσαν ήταν: « 40 Παλληκάρια », « Νεραντζούλα », « Οι Κολοκοτρωναίοι », « Το Ποτάμι », « Μοιρολόι » και « Ο Μενούσης». Στο δίσκο περιέχονται και 2 ορχηστρικά κομμάτια σε σύνθεση Βαγγέλη Παπαθανασίου: «Χορός Της Φωτιάς» και «Ρίζες».

Θα κυκλοφορήσει, επίσης, κι ένα 45άρι δισκάκι με τα τραγούδια: « 40 Παλληκάρια » και « Οι Κολοκοτρωναίοι ».

https://www.youtube.com/watch?v=7baQcrUVj_A

Μία από τις άγνωστες συνεργασίες της Ειρήνης Παπά είναι αυτή με τον Ντέμη Ρούσο το 1982 στο δίσκο « Demis ». Θα τραγουδήσει μαζί με τον Ντέμη Ρούσσο, το Βαγγέλη Παπαθανασίου και τον Jon Anderson το τραγούδι « Song for free ». Ο δίσκος θα κυκλοφορήσει και στα Ισπανικά, όπου η Ειρήνη Παππά θα συμμετάσχει και στην ισπανική εκδοχή του τραγουδιού, « En El Nombre De La Amistad ».

Μετά τις «Ωδές» και τα δημοτικά τραγούδια, ήρθαν οι « Ραψωδίες » και οι βυζαντινοί ύμνοι. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου συνεργάστηκε ξανά με την Ειρήνη Παππά το 1986 σε ένα δίσκο κόσμημα για την ελληνική μουσική. Η Ειρήνη Παπά θα απαγγείλει συγκλονιστικά το « Άσμα Ασμάτων » σε ποιητική απόδοση Λευτέρη Παπαδόπουλου και θα ερμηνεύσει σημαντικά τα: « Τη Υπερμάχω Στρατηγώ », « Ω! Γλυκύ Μου Έαρ »,« Τον Νυμφώνα Σου Βλέπω »,« Την Ωραιότητα Της Παρθενίας Σου »και« Χριστός Ανέστη ». Ο δίσκος περιέχει και μια σύνθεση του Βαγγέλη Παπαθανασίου, «Ραψωδία».

Η πρώτη δισκογραφική παρουσία της συνθετικής δραστηριότητας του Τάσου Καρακατσάνη για τον κινηματογράφο και την τελευταία δισκογραφική εμφάνιση της Ειρήνης Παπα καταγράφονται στο soundtrack της ταινίας του Γιάννη Ιωάννου «… και το τρένο πάει στον ουρανό » το 2001 . Τους στίχους των τραγουδιών έγραψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Η Ειρήνη Παπά ερμήνευσε μαζί με το Λευτέρη Τουμαρά 2 τραγούδια, « Ένα γραμμένο τηλέφωνο απ ‘τη Δύση » και « Έξω πάντοτε ο ήλιος λάμπει ».

Αξίζει να σημειωθεί πως το 2003 θα τραγουδήσει a cappella τη « Νεραντζούλα », που είχε πρωτοβρεχτεί στις «Ωδές», στην ταινία του Manoel de Oliveira « Um Filme Falado ». Αυτή ήταν και η τελευταία κινηματογραφική της εμφάνιση. Μπορεί η Ειρήνη Παπά να μην ήταν τραγουδίστρια, όμως με τη δωρικότητα της φωνής της σημάδεψε τραγούδια και ύμνους που ακούγονται μέχρι και σήμερα.

Ο Νίκος Μουρατίδης είχε οργανώσει όλη την επικονία για τις Ωδές και τις Ραψωδίες . Εδώ μαζί με την Ειρήνη στην απονομή Χρυσού δίσκου για τις Ωδές

——————————————————

πηγή:www.nikosonline.gr